Boşanma, eşlerden çok çocukları etkiliyor. Peki, annesi ve babası boşanan çocuğun psikolojisi nasıldır, ona nasıl davranılmalıdır, bu durum çocuğa nasıl açıklanmalıdır? Dr. Başak Demiriz’e sorduk.
Boşanma, çocuğa nasıl anlatılmalıdır?
Çiftlerin boşanma sebebi ne olursa olsun, çocuklarına bu durumu nasıl açıklayacakları konusunda önceden konuşup anlaşmaları gerekir. Anne-baba mümkün olduğunca aynı açıklamayı yapmalı, çocuğun kafasının karıştıracak çelişkili ifadelerden kaçınmalıdır. Açıklamalar çok detay içermeden çocuğun yaşına uygun olmalıdır. Boşanma kararını anne ve baba çocuğa beraber açıklamalıdır. Böylelikle çocuğun soracağı sorulara her ikisi de aynı şekilde cevap vermiş olur.
Boşanma sürecinde nelere dikkat edilmeli?
Boşanma sürecinde taraflar birbirini suçlar ve her iki tarafın da kendilerine göre haklı açıklamaları vardır. Bu suçlamaları çocuklar ile paylaşmanın faydası yoktur. Aksine onlara zarar verir. Kişiler hayatlarına karı-koca olarak devam etmese de anne-baba olmaya devam edeceği için, çocuğun anne ve babası ile ilişkisini korumaya özen gösterilmelidir. Aksi takdirde çocuk, ikisinden birini sorumlu tutup, suçlar. Ayrıca boşanma çocuktan gizlenmemeli, anne-baba mümkün olan en kısa zamanda çocuğa durumlarını ve planlarını anlatmalıdır.
Peki, bu dönemde çocuğun psikolojisi nasıldır?
Çocuk genellikle kendini suçlu hissedip, sevilmediğini düşünebilir. Üzgün, mutsuz ve kızgın olabilir, birçok davranış ve duygusal problemler yaşayabilir. Bunun için boşanma sürecini doğru yönetmek ve çocuğu çatışmalardan, tartışmalardan uzak tutmak gerekir. Boşanma kararında çocuğun hiçbir suçunun ve sorumluluğunun olmadığı ona anlatılmalıdır.
Boşanma gerçekleştikten sonra nelere dikkat edilmeli?
Çocukların temel ihtiyaçları; sevilmek, kendilerini güvende hissetmek ve gelişimlerini sürdürebilmektir. Yaşadıkları mekânın koşulları, yeme düzenleri, eğitimleri, ebeveynleri ile ilişkileri mümkün olduğunca aksatılmamalıdır. Hedef, hayatlarını eskisi gibi devam ettirebilmelerini sağlamak olmalıdır. Anne-baba, çocuklarını dinlemeli, çocuklarının duygularını, düşüncelerini, ihtiyaçlarını ifade etmelerini sağlamalıdır. Çocuklar anne-babalarını üzeceklerini düşünerek gerçek duygularını saklayabilirler. Böyle zamanlarda olumsuz duygular hissetmenin doğal olduğu anlatılmalıdır. Bu konuşmalarda, çocukların mutsuzluklarını değiştiremeyebilirsiniz ama asıl önemli olan onların ne hissettiğini anladığınızı ve önemsediğinizi göstermektir.
Boşanmanın gerçekleştiği zaman içinde çocuğun hangi yaşta olduğu önemli mi? Bu konuda dikkat edilecek hususlar neler?
Yaş konusunda önemli olan onlara ne kadar şey anlatacağınızdır. Küçük çocuklara daha basit açıklamalar yetebilecekken, büyük çocuklara durumu daha detaylı anlatmanız gerekebilir.
Peki, bu dönemde çocuğun hayatı ne olur?
Boşanmada çocuğun yaşayacağı kaygılar ve korkular onun okul başarısını etkileyebilir. Çocuklar zaman zaman ebeveynleri ile yaptığı kavgaları, aldığı düşük notları boşanmanın nedeni olarak görür ve kendini suçlar. Bu durumlarda boşanmanın gerçek sebebini, mümkün olduğunca tekrar etmek gerekir. Bununla birlikte onlara karşı sabırlı ve anlayışlı olmak gerekir. Çünkü bir gün anlattıklarınızı anlamış görünüp başka bir gün yine karmaşık duygular içinde olabilirler. Boşanma sonrası bir düzen oturmak, anne babanın boşanmayı sağlıklı bir şekilde yönetmesi çocuktaki kaygıları azaltır ve onları sakinleştirir. Böylece hem okulda hem de diğer ortamlarda sosyal davranışları normalleşir. Ayrıca yeni yaşam düzeni olabildiğince rutine oturtulmalıdır. Hangi günler kiminle görüşülecek, kim okuldan alacak gibi... Çocuk için düzenli bir hayat çok önemlidir. Sınırlarını ve sorumluluklarını bilen çocuklar daha mutlu çocuklardır.
Çiftler ayrılabilir. Peki, bu durum anne ve babalık görevlerinin de bittiği anlamına mı gelir? Anne ne yapmalı? Baba ne yapmalı?
Boşanmayı doğru yönetmek demek, anne-babanın, annelik ve babalık görevlerini tam olarak sürdürmeye devam etmek demektir. Duygusal ve fiziksel ihmal çocuğa her şartta zarar verir. Bazı boşanmalarda anne veya baba psikolojik zorluklar yaşayabilir ve çocuklarına gerekli desteği veremeyebilirler. Böyle durumlarda mutlaka yardım almalılar.
http://www.hurriyet.com.tr/kelebek/hayat/28636900.asp