Atatürk'e kaç kez suikast düzenlendi?

Kurtulduğu suikast sayısı sizce kaç!

Suikast üzerine suikast düzenlendi, hepsinden kurtuldu

Mustafa Kemal Atatürk’e, gerek Millî Mücadele yıllarında, gerekse Cumhuriyetin ilk yıllarında çeşitli suikast girişimleri oldu.
 

Yazar Tayfun Çavuşoğlu anlatıyor: 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıktıktan kısa bir süre sonra Havza’ya giderken tertiplenen suikast girişiminden kurtulan Mustafa Kemal Paşa’ya birkaç ay sonra da Erzurum Sivas yolunda bir tertip düzenlenmiş, Paşa bu girişimden de tedbirli davranması sayesinde kurtulmuştu.

İlk suikast girişimini Stilo isimli bir Rum çeteci, Erzurum-sivas yolundakini ise Elazığ Valisi Ali Galip’ten emir aldıklarını söyleyen çeteciler uygulamaya koydular.

Mustafa Kemal Atatürk’e karşı planlanan ve tümü de girişim aşamasında kalan söz konusu suikastların sayısı, çeşitli incelemelerde 41’e ulaşmaktadır.

Anlatacağım suikast girişimlerinin birçoğunu ilk kez duyacağınızı düşünüyorum.

Mustafa Kemal Paşa, emirlerin dışına çıkıp milli mücadele örgütlediğinin İstanbul’da öğrenilip geri çağrıldıktan sonra, bu emre de uymayınca çeşitli suikast tertipleriyle karşı karşıya kaldı.

İlk önceleri acemice sayılabilecek bu girişimler daha sonraları organize bir hale dönüştü. Ne var ki bu girişimler tek tek açığa çıkarılıp engellendi.

Mustafa Kemal Paşa Heyeti Temsiliye ile Ankara’ya geldikten sonra, düzenlenen tertip, Ankara Merkez Komutanı olan ve Mustafa Kemal Paşa’ya yakın olan Abdülkadir Bey’in kardeşi Nuri Bey tarafından ortaya çıkarıldi. Ankara Garı’nda Karakol Amiri olarak görev yapan Nuri Bey, Eskişehir’den gelen bir trenden inen bazı kişilerden kuşkulanmış ve bu kişilerin yarım yamalak Türkçe konuşmaları nedeniyle sorgulamayı genişletildi.

Nuri Bey’in sorularına, diğerlerine göre Türkçesi daha iyi olan Todori isimli kişinin cevap vermesi üzerine, sorgulama bu kişinin üzerine kuruldu.

Todori’nin, Mustafa Kemal Paşa’yı öldürmek üzere geldiklerini itiraf etmesi karşısında sinirlenen Nuri Bey, bu şahsın başına bir yumruk savurmuş ve ölümüne yol açmıştı.. Diğerleri de, bütün görevleri Samsun’daki Pontusçu Papaz Kosti ve komiteci İspiro’nun verdiğini itiraf ettiler.

Şimdi anlatacağım olay ise Mustafa Kemal’in atlattığı en ciddi suikast girişimlerinden biri olarak kayıtlara geçti.

Temmuz 1920’de, Afganistan temsilcisi sıfatıyla İstanbul’a gelen Mustafa Sagir isimli bir Hintli, burada Kuvayı milliyeci­lerle yakın ilişki kurmuş ve özellikle de karakol cemiyeti ile yakınlaşmıştı.

Karakol cemiyeti yöneticilerinin bilmediği ise… Mustafa Sagir’in  İngiliz Gizli Servisi için çalışan bir ajan olduğuydu. Mustafa Sagir, Haydar adında bir Afganlıyı kullanarak Afganistan Emiri Habib El Han’ı öldürtmüş ve tutuklanmıştı. Ancak İngiliz baskısıyla sadece sınır dışı edilme cezası almıştı.

Mustafa Sagir İstanbul’dayken Anadolu’da gelişen ulusal hareketi engellemeye çalışan Şeyhülislam Dürrizade Abdullah ile gizli görüşmeler de yapmıştı.

Mustafa Sagir, tedbirsiz davranan Zabitan cemiyetinin desteğiyle 11 Aralık 1920’de geldiği Ankara’da da ilgi görmüştü. Mustafa Sagir, Mustafa Kemal Paşa ile yapmış olduğu görüşmede, Hintli Müslümanların yardım olarak topladığı 3 milyon altın lirayı Ankara’ya getireceğini anlatmış, Büyük Millet Meclisinin genel kurul toplantısına bile katılmıştı..

Bütün bunlara karşın Mustafa Kemal Paşa, Mustafa Sagir’e güven duymadı, bu şahsa devamlı kuşkuyla yaklaştı: “Bu adam mükemmel bir casus, takip edin!”

Dahiliye Vekili Dr. Adnan Adıvar, sık sık mektup yazan, kendisine de sürekli mektuplar gelen Mustafa Sagir’in mektuplarından birinde, koca kağıtta sadece birkaç cümlelik bir selamlama notu dışında bir şey olmadığıni görünce iyice şüphelenmiş, mektubu incelemeye göndermişti.

Kimyager Avni Refik Bekman’ın özel kimyasal maddeler kullanarak yaptığı incelemelerde, kağıtta birtakım yazılar belirdi. Kullanılan gizli mürekkep açığa çıkmıştı.

Mustafa Sagir’in İstanbul’daki yardımcısı Ferit Cavit aracılığıyla İngiliz Gizli Servisi üyesi Albay Nelson’a gönderdiği mektuplar da aynı yöntemle incelenince artık hiçbir şüphe kalmamıştı, Mustafa Sagir İngiliz casusuydu.

Derhal tutuklanan Mustafa Sagir İstiklal Mahkemesi önüne çıkarıldı.

Afganistan Emiri Habib El Han cinayetinden sıyrıldığı gibi, bu işten de yakasını sıyırmaya çalışan ve İngiltere vatandaşı olduğu için bu mahkemenin kendisini yargılayamayacağını öne sürüp, İngiltere’ye iadesini talep eden Sagir’in planı bu kez tutmadı. Sagir, 24 Mayıs 1921’de Karaoğlan Çarşı Meydanı’nda büyük bir kalabalık önünde, mahkeme kararı yüzüne okunduktan sonra asılarak idam edildi.

Padişah Abdülaziz’in yeğeni, Osmanlı şehzadelerinden Prens Sami’nin Türkiye’de yaşayan adamlarının, Şubat 1938’de Mustafa Kemal Atatürk’e suikast düzenlemek için birtakım hazırlıklar yaptıkları da kayıtlara geçti. Atatürk’ün öldürülmesi durumunda, Prens Sami’nin tahta geçirilerek Osmanlı hanedanının yeniden canlandırılması planı, Sami’nin İngiltere’den beklediği parasal yardımı alamaması ve Atatürk’ün ilerleyen hastalığı nedeniyle konutunun dışına çıkamaması üzerine kadük kaldı...

Avusturya İstihbaratının kayıtlarında yer alan bir belgeden de şunu öğreniyoruz.

İki Türk ve iki Ermeni’nin 1935 yılında Atatürk’e bir suikast hazırlığı içinde olduklarını Avusturya polisi ortaya çıkarmıştır. Düzceli Recep Çavuş ve Gönenli İbrahim isimli iki Türk, Viyana’da Dışişleri Bakanı Tevfik Rüştü Aras’ı öldürecek, ardından da Bahçecikli Şerbetçiyan ve Yeniköylü Vahram Çavuş isimli iki Ermeni de, Tevfik Rüştü Aras’ın cenaze töreni sırasında, başta Atatürk olmak üzere, devletin önde gelenlerine saldırı düzenleyecekti. Bu tertip, Avusturya istihbarat yetkilileri tarafından ortaya çıkarılınca bu suikast planı önlendi.

ARTUKLU HABER AJANSI

HABER ;TAYFUN ÇAVUŞOĞLU