MARDİN KASAPLARI (KISSÉYBÍN MERDİN)

Eskiden büyüklerimiz çarşıya gittiklerinde ilk uğradıkları yer kasaplardı. Kaburga, but, çiğköftelik et için siparişlerini verirlerdi.
Mardin yemek ve mutfak kültürünün zengin olduğu ve aynı zamanda ağız tadına önem verilen bir kültürdür. Dolayısıyla etli yiyecekler için et ve kasaplar yaşamın vazgeçilmezlerdendir.
Sıcak yaz aylarında fırına atılan tavaya konulan kuzu eti, akşam evde yapılacak íkbébet için kıymalık etler, kele paça için alınan kuzu kelleleri için kasaplardan mutlaka önceden sipariş verilmesi gerekirdi.

Sıcak günlere denk gelen oruç ayında çiğköftelik et bulmak nerdeyse imkansızdı. Bütün Mardinliler Ramazan ayında oruç açarken mutlaka tadımlık da olsa çiğköfte yapma istekleri; hem bu etin fiyatının artmasına, hem de karaborsaya düşmesine sebep olurdu. Bu sebeple ramazan ayı çiğköftelik etinin fiyatının yıl boyunca belirleneceği ay olarak da hafızalara geçerdi.
Sembusek yemeği için alınacak etin biraz yağlı olması olmazsa olmazlardandı. Kasap esnaftan özellikle kuzuların yağ kısmından bir iki parça fazladan et’e dahil edilmesi talep edilirdi.

Kış mevsimine girmeden önce Kasım/Aralık aylarında aynı zamanda “şéredín” ve “kálíye” için hazırlık yapıldığı ve kasaplardan bu et için siparişlerin verildiği aydı. Özellikle “süt danası”, “ácùlé” veya “ıćíl” etleri bu ürünler için en tercih edilendi. Bazı ailelerde evlerinde kestirdikleri “báran” ile kaliyelerini yaparlardı. Ama şeredin için Dana eti tercih sebebiydi.

Kasaplar çarşısının en önemli bölümlerinden birisi de “kibê” için “ikruş ve isçokátlerin” satıldığı yerdi.
Kibê(munbár) yapmak isteyen hemşerilerimiz buradan aldıkları ikruş ve isçoketkeri kaynatıp güzelce temizledikten sonra kibêleri hazırlar pişirmeye başlarlardı.

Bazı kasap dükkanlarının kalfaları ellerinde sepetleri ile işyerlerini veya evleri ziyaret ederek et siparişlerini alırlardı. Siparişini aldıkları evlerin işyerlerinin talepleri çerçevesinde et ürünlerini hazırlar ve onlara anında servis ederlerdi. Yani mesleğin itibar ve güç kazanmasının bir sebebi de bu durumdu. Hemşerilerimizin taze et ihtiyaçlarını evlerine, işyerlerine kadar götürüp bu ihtiyaçlarını karışlarlardı.

Mardin mutfağı, zengin bir kültürün bir yaşantının parçası ve versiyonuydu.
Mardinlilerin; Şam,Musul, Bağdat ve Halep gibi şehirlerin ticari yol güzergahında olması, Artuklular medeniyetinin önemli varlığının bu coğrafyada olması diğer kültürler gibi mutfak kültürünün de zenginliğine vesile olmuştur. Bu husus tarihi ve medeni zengin bir kültürün yansıması olarak da karşımıza çıkmaktadır. Böylesi zengin mutfak kültürünün en önemli parçası da haliyle et ve kasap olması da tabiatın kanunu gereğidir. Bu sebeple Mardinli kasap hemşerilerimiz hayatımızın önemli bir karesinde yerlerini muhafaza etmekteydiler.

Mardin’de kasaplık mesleğini icra eden hemşerilerimiz;

-Abde il Şuvat (70 yıl önce)
-Ahmet Şemdino (Yağmurcukardeş)
-Halil Şemdino
-Ahmet Hízéğme
-Mehmet Hízéğme
-Şeyhmus Hízéğme
-Ahmet Avuka (Beytil Şıár)
-Taha Çelebi Avuka (Beytil Şıár)
-A.Latif Avuka (Beytil Şıár)
-Ali Avuka (Beytil Şıár)
-Muhittin Ariker (Beytil Şıár)
-Ata Ariker (Beytil Şıár)
-Mehmet Ariker (Beytil Şıár)
-Ferho Ariker (Beytil Şıár)
-Mıhhe Avuka (Beytil Şıár)
-Latto Avuka (Beytil Şıár)
-Cıho Avuka (Beytil Şıár)
-Adil Ariker (Beytil Şıár/Babati)
-İbrahim Avuka (Beytil Şıár)
-Veysi Avuka (Beytil Şıár)
-Kıdo Hamdoş (Beyt Hamdoş)
- Mehmet Cihad Demiralp (1928-1980) (Beytil Şıár)
-Abbas Bumanhan (Beyt Berho/Şarabi)
-Hacı Ali Bumanhan
-İsmail Falay (Beytil Şarabí)
-Ali Falay (Beytil Şarabí)
-Fasih Bumanhan
-Veysi Bumanhan
-Halit Budak
-Ofe Bumanhan
-Hacco Murat Bumanhan
-Mehmet Bumanhan
-Hamdi Alakuş (Beyt Şébe)
-İbrahim Alakuş (Beyt Şébe)
-A.Rezzak Alakuşu (Beyt Şébe)
-Felemez İl Kâmmòr
-Ahmet Çağal (Beyt Kamárkò)
-Taha Çağal (Beyt Kamárkò)
-Yasin Çağal (Beyt Kamárkò)
-Ali Çağal (Beyt Kamárkò)
-Mehmet Çağal (Beyt Kamárkò)
-Hacı İbrahim Baday (Beyt Çélké)
-İsmail Baday (Beyt Çélké)
-Ferhan Baday
-Hacı Mahmut Baday
-Ercan Baday
-Muhittin Dağalp (Beytil Hafız)
-Nuri Dağalp (Beytil Hafız)
-Ammo Davut (Deve Mence)
-Şeyho Hálo
-Mehmet Kıyan (Beyt Hızéme)
-Ahmet Kıyan (Beyt Hızéme)
-Ammo Fello
-Cemal Topaloğlu (Beyt Devo Sılo)
-Emin Topaloğlu (Beyt Devo Sılo)
-Mehmet Topaloğlu
-Edip Topaloğlu
-Ethem Mengaaslan
-Halil Çomaktekin (Beytil Miting)
-Ammo Imhammet (İl mitig)
-Ammo Şeyho İnan (İl melle)
-Beşir İl Vali
-Ferhan Admış (Kerùvzé)
-Hamza Admış (Kerùvzé)
-Nuri Admış (Kerùvzé)
-Beytil Yeteme
-Ammo Halit (Beyt Gumar)
-Ammo Ofe (Beyt Gumar)
-Hammet Dérikke
-İsmet Alın (İl Zárzur)
-Mahmut Alın (Mıho il Zárzur)
-Mehmet Alın (İl Zárzur)
-Aydın Alın
-Suphi Zémmé
-Yasin Zémmé
-Ammo Hamit (Beb-il Mişkiye)
-Kasap Abbas Beytil Şarabi
-A.Rezzak Erdem (Abde il Kıssap)
-Kasap Zeki
-A.Kadir Falay
-İsmail Falay (Beytil şarabi)
-Hasan Falay
-Ekrem Falay
-Ammo Faris (Beyt Yusuf il Hacci)
-Faysal (Beyt Yusuf il Hacci)
-Abit il kısap
-Hac Davo Akdoğan
-Hacı Halit Akdoğan (Beyt Atune)
-A.Kerim Bayıcı (Mélle Kermò Iğzáyyım)
-Ammo Faysal Bayıcı
-Ömer Bayıcı
-Kermo Bayıcı
-Ahmet Harasim
-Ammo Bağdat
-Ammo Beşir Hallo
-Hasip Mahmut Hacoo
-Ammo Mıhe Koptekin (Beyt Ayşoke)
-Nuri El Hafız
-Rahmetli İbrahim Alakuşu (Bro Beyt şa'be )
-Beşir Alakuşu (Beyt Şa’be)
-Ammo Naif Özdener (Beyt Hámmolyùnus)
-Imhammet Aytekin (Beyt Ayınferğe)
-Şakir Aytekin (Beyt Ayınferğe)
-Zeki Rizzo Esat Baykara- il Esat
-Amcet Baykara- il Esat
-Kermo Baykara Rizzo il Esat
-Abo Meddo
-Şeho Halim (Dede)
-Şeho Meddo
-Deve Híñé
-Halil Çaltekin (Beyt Hamdoş)
-Halil Duva
-Süleyman Kökan
-Kemal Kakan
-Halil Kakan
-İbrahim Kökan (Hacı Bre)
-Tahir Kökan
-Mehmet Çağal (Imhemnet Kamarko)
-Tahir Çağal (Beyt Kamárkò)
-İsmail Çağal
-Cesur Çağal
-Sedat Çağal
-Mıho Çağal
-Münir Çağal
-Hıdır Çağal
-Veysi Çalbay
-Murat Akdoğan
-Burak Akdoğan
-Hıdır Akdoğan
-Nezir Baday
-İbrahim Cüci
-Necmi Cırık (Yalım Köyü)
-Ahmet Cırık (Yalım Köyü)
-Hıdır Deve
-Salih Tétto
-Suphi Tétto
-Hacı Ali Mevlô
-Ali Kılıç
-Feris Dilmen
-Halil ve Şeyhmus İnan Amcalar Eski Hükümet Konağı Yanı
-Süryani İlyas il Kasap
-İzzi Ramee Anlayışlıoğlu
-Ali Çomaktekin (Heçune)
-Abdulkadir Özergin (Savurkapı mahallesinde kasaptı)
-Esat Baykara (beyt rizzo il Esad
-Hacı Mehmet Kakan (beyt aşşo)
-Hüseyin Kakan (Beyt Aşşo-sokil bakarda iskembe satıyor)
-Rahmetli Salih Dilmen (Beyt Armuşe)
-Hıdır Dilmen (Beyt Armuşe)
Rahmetli Hacı Şeymus Meddo ve ortağı Mehmet Delliki
-Abdulhalim Meddo
-Abdulaziz Meddo
-İsmail Meddo
-Abo Meddo
-Şeho Meddo
-Hasan Meddo
-Şeyhmus Meddo
-Ömer Meddo
-Mahmut Acar -Meddo-
-Halil Acar -Meddo-
-Abdulhalim Meddo
-Abdulaziz Meddo
-İsmail Meddo
-Abo Meddo
-Şeho Meddo
-Hasan Meddo
-Şeyhmus Meddo
-Ömer Meddo
-Mahmut Acar -Meddo-
-Halil Acar -Meddo-

Vefat eden Mardinli kasap hemşerilerimize Allah’tan rahmet, hayatta olanlara ve halen bu mesleği icra eden kardeşlerimize, amcalarımıza da sağlık, sıhhat,
afiyet ve başarılar diliyoruz.

Bu yazının hazırlanmasında bize desteği olan:
Veysi Avuka (Beytil Şıár),
İbrahim Avuka (Beytil Şıár),
Medrese Mahallesi Muhtarı Ekrem Genç abilerime ve
Ercan Baday, Halit Akdoğan kardeşilerime teşekkür ediyorum.

Eklemeyi unuttuğumuz kasap veya kasap çalışanı hemşerilerimiz varsa isim soy isimleri lakaplarıyla birlikte yorumlar kısmına eklenmesini, ayrıca demircilerle ilgili aktarılacak anektod, fotoğraf veya öykü varsa da bunun da yorumlar kısmına yazılmasını rica ederim.

08/08/2020
Av. Mehmet Beşir Ayanoğlu