Mardin Milletvekili Güneş: "Psikolog Meslek Yasası düzenlemesi yapılmalıdır."

DEM Parti Mardin Milletvekili Beritan GÜNEŞ, Psikolog Meslek Yasası düzenlemesi yapılmasına  ilişkin Meclis Araştırma Önergesi verdi.

‘’Türkiye’de yurttaşların ücretsiz, nitelikli ve erişilebilir psikolojik danışmanlık hizmetlerinden faydalanamamaları ciddi bir halk sağlığı sorunu boyutuna ulaşmak üzeredir. Buna paralel olarak psikologlar da mesleki birçok zorlukla karşı karşıyadırlar. Son olarak 29.03.2025 tarihli Sağlık Meslek Mensuplarının Serbest Meslek İcrası Hakkında Yönetmelik ile psikologların mesleklerini icrası neredeyse imkansız hale getirilmiştir.

1219 sayılı kanunda psikolog tanımını yer almazken salt klinik psikolog tanımı yapılması günümüzde çok farklı boyutlar kazanan sorunlara sebep olmaktadır. Anayasanın eşitlik ilkesine aykırı olan 1219 sayılı kanunda acil bir şekilde değişiklik yapılması gerekmekle birlikte mezkûr kanuna dayanan düzenlemelerin hak kayıplarını devam ettirmeye/perçinlemeye hizmet ettiği/edeceği ise bir hakikat niteliğindedir.

Psikoloji biliminin yalnızca klinik psikolojiden ibaret olmadığından hareketle psikoloji lisans mezunlarının psikolog unvanları ve uzmanlaştıkları farklı alt alanlara göre aldıkları diğer unvanları, yetki alanları, sınırları bir meslek yasası ile tanınmalı, güvence altına alınmalı ve kamu tüzel kişiliğine sahip bir meslek odasının kurulması gerekmektedir.

Tüm bunlardan hareketle, yurttaşların psikolojik danışmaya erişimi önündeki engeller ile psikologların yaşadıkları mesleki zorlukların ortadan kaldırılması ve bir meslek yasası düzenlemesinin yapılması için Meclis araştırma komisyonu açılması zaruridir.''Diyen DEM Parti Mardin Milletvekili Beritan Güneş,TBMM Başkanlığına hitaben Meclis Araştırma Önergesi verdi.

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Türkiye’de yurttaşların ücretsiz, nitelikli ve erişilebilir psikolojik danışmanlık hizmetlerinden faydalanamamaları ciddi bir halk sağlığı sorunu boyutuna ulaşmak üzeredir. Buna paralel olarak psikologlar da mesleki birçok zorlukla karşı karşıyadırlar. Son olarak 29.03.2025 tarihli Sağlık Meslek Mensuplarının Serbest Meslek İcrası Hakkında Yönetmelik ile psikologların mesleklerini icrası neredeyse imkansız hale getirilmiştir. Yurttaşların psikolojik danışmaya erişimi önündeki zorlukların ve de psikologların yaşadıkları mesleki problemlerin araştırılması, tespiti ve çözümü amacıyla Anayasa’nın 98’nci, İçtüzüğün 104’ncü ve 105’nci maddeleri gereğince Meclis Araştırması açılmasını arz ve teklif ederim.

Beritan GÜNEŞ ALTIN

Mardin Milletvekili

GEREKÇE

Dünya Sağlık Örgütü, psikolojik olarak iyi olma halinin fiziksel olarak iyi olma kadar mühim olduğunu sağlık tanımında, “Sağlık sadece hastalık ve sakatlığın olmayışı değil bedence, ruhça ve sosyal yönden tam iyilik halidir.” şeklinde belirtmiştir. 21. yüzyılda, teknolojik, iktisadi ve siyasi gelişmeler baz alındığında, özellikle de Covid-19 pandemisi sonrasında, Türkiye’de ve dünyada milyonlarca birey, şahsi ve toplumsal yaşamlarını önemli oranda etkileyen psikolojik problemlerle karşılaşmaktadır.

Sosyal devlet olmaktan ötürü ücretsiz verilen sağlık hizmetleri kapsamında olması gereken psikolojik danışmanlığa Türkiye’deki kamu hastanelerinde ihtiyacın çok altındaki psikolog istihdamından dolayı yurttaşlar tarafından erişilememektedir. Son yıllarda derinleşen ekonomik krizin ardından yurttaşların özel kliniklerde de psikolojik danışmanlığa erişiminin mümkün dışı bir hal aldığını düşünürsek konunun mühim bir halk sağlığı sorununa dönüşme riski taşıdığı tespitini yapabiliriz.

Mevcut iktidarın piyasacı, performansa dayalı, neoliberal sağlık yönetimi anlayışının sonucu olarak, bireyler ruh sağlığı hizmetlerine erişememektedir. Aşikardır ki bireylerin/halkın ücretsiz ve erişilebilir psikolojik desteğe erişimi sağlandığı takdirde, psikolojik “sorunlar” daha erken gözlemlenir; erken çözüm bulunur, psikolojik temelli bedensel rahatsızlıklar önemli ölçüde azalır; uyaran madde kullanımının kayda değer miktarda önüne geçilir. Tüm bunların sonucu olarak da toplumda şiddet ve intihar benzeri vakaların azaldığının tatbik edileceği rahatlıkla öngörülebilir.

Psikoterapi yönteminin esas alınması için elbette ki kamuda yeterli psikolog istihdamının olması gerekmektedir. AKP iktidarları dönemindeki bir çok bakan, çok kez her aile sağlığı merkezine bir psikolog atanacağına dair söz vermiş olmasına rağmen henüz konuya dair ciddi bir çalışma söz konusu değildir. Aile sağlığı merkezlerinde bir psikoloğun istihdam edilmesi bir yana psikolog bulunmayan çok sayıda kamu hastanesi mevcuttur buna ek olaraksa psikolog bulunan hastanelerde yurttaşlar yoğun talebin neticesinde randevu bulamamaktadır. 

Bunlara ek olarak psikologların genel bir meslek yasası, kamu tüzel kişiliğine sahip bir meslek odalarının olmamasından ötürü psikologlar birçok mesleki problemle karşılaşmaktadır. Son olarak 29.03.2025 tarihli Sağlık Meslek Mensuplarının Serbest Meslek İcrası Hakkında Yönetmelik ile psikologların mesleklerini icrası neredeyse imkansız hale getirilmiştir. Yönetmelikte sağlık meslek mensubu olarak sadece klinik psikolog yer alırken psikologlar ise personel sıfatıyla kayda geçmekte ve psikologluk mesleğini ruhsat alarak icra etme hakkı yalnızca klinik psikologlara tanınmaktadır. Psikoloji lisans programını tamamlamış kişilerin/psikologların ancak bir klinik psikoloğun “personeli” olarak sağlık meslek hizmet birimlerinde yer alabileceği anlaşılmaktadır. 1219 Sayılı Tababet ve Şuabat Sanatlarının Tarzı İcrasına Dair Kanunun Ek Madde 13’te düzenlendiği şekliyle klinik psikoloji ünvanına sahip olabilmek için klinik psikoloji yüksek lisansı şartı söz konusudur. Ancak mevcutta klinik psikoloji ismiyle devlet üniversitelerinde var olan lisansüstü programların kontenjanları oldukça düşük; vakıf üniversitelerinin klinik psikoloji yüksek lisans programlarının ise eğitim ücretleri milyon liralara yaklaşan düzeylerde olup lisans mezunu psikologların erişim imkanlarının ciddi şekilde üzerindedir. Ortalama geliri olan bir psikoloğun dahi bu ücretleri karşılaması mümkün değilken serbest çalışma fırsatı bile sağlanmayan lisans mezunu psikologların mezkûr yüksek lisans eğitimini alabilmesi gerçeklikten son derece uzaktır. Bunun kısa vadeli çözümü Bakanlık bünyesinde ücretli eğitimler ve sınava tabi olmak yerine psikoloji eğitimi, araştırma ve uygulama alanlarının lisans eğitimi içerisinde niteliğinin artırılması ve güçlendirilmesidir.

Özcesi 1219 sayılı kanunda psikolog tanımını yer almazken salt klinik psikolog tanımı yapılması günümüzde çok farklı boyutlar kazanan sorunlara sebep olmaktadır. Anayasanın eşitlik ilkesine aykırı olan 1219 sayılı kanunda acil bir şekilde değişiklik yapılması gerekmekle birlikte mezkûr kanuna dayanan düzenlemelerin hak kayıplarını devam ettirmeye/perçinlemeye hizmet ettiği/edeceği ise bir hakikat niteliğindedir.

Psikoloji biliminin yalnızca klinik psikolojiden ibaret olmadığından hareketle psikoloji lisans mezunlarının psikolog unvanları ve uzmanlaştıkları farklı alt alanlara göre aldıkları diğer unvanları, yetki alanları, sınırları bir meslek yasası ile tanınmalı, güvence altına alınmalı ve kamu tüzel kişiliğine sahip bir meslek odasının kurulması gerekmektedir. 

Tüm bunlardan hareketle, yurttaşların psikolojik danışmaya erişimi önündeki engeller ile psikologların yaşadıkları mesleki zorlukların ortadan kaldırılması ve bir meslek yasası düzenlemesinin yapılması için Meclis araştırma komisyonu açılması zaruridir.''Dedi.

ARTUKLU HABER AJANSI-ANKARA