Öğrencilere Yardım Etmek, Sancar?ın Genlerinde Var

Aziz Sancar, profesör kimliğiyle gayet normal bir yaşantıya sahip. Laboratuvarında oldukça fazla vakit geçiren Sancar’a eşiyle birlikte kampüste, bir kadın futbol maçı izlerken rastlayabilirsiniz. Fakat Sancar’ın özel hayatına baktığınızda, eğitim almak için ABD’ye ilk kez gelen uluslararası öğrencilere yardım etmeye kendisini adamış biri olduğunu görürsünüz.

Sancar, hem öğrencileri hem de diğer bilim insanları için önemli bir isim. Aziz Sancar, ‘DNA onarım mekanizmaları’ üzerine yaptığı çalışmayla bu yıl kimya alanında Nobel Ödülü’nü alan isimler arasında.

Biz farkında olmasak da hücrelerimiz sürekli DNA’mızı onarmakla meşguller. Güneşin yaydığı morötesi ışınlar dışarıda olduğumuz her an DNA’mıza zarar verir. Hücrelerimiz “nükleotid eksizyon onarımı” adı verilen bir süreci kullanarak çoğu zaman bu sorunları giderebilir. Sancar ve arkadaşları, bu sürecin tam olarak nasıl gerçekleştiğini ayrıntılarıyla ortaya koydu. Bu çalışmanın kanser tedavisi alanında büyük etkileri olacak.

Türkiye’den Türk Evi’ne

Türkiye’nin kırsal kesiminde dünyaya gelen Sancar, aslında bambaşka biri de olabilirdi. Sancar, bir röportajında bu durumu, “Dürüst olmak gerekirse, hayattaki ana hedefim Türk Milli Takımı’nda futbol oynamaktı. Fakat kaleci olmak için boyum yaklaşık 10 santimetre kısaydı” diye açıklıyor.

Sancar, kaleci olmak yerine 1969 yılında İstanbul Üniversitesi’nden doktor ünvanıyla mezun oldu. Daha sonra akıl hocasının izini takip ederek moleküler biyoloji alanında doktora yapmak üzere Dallas’taki Teksas Üniversitesi’ne giden Sancar, pek çok gecesini buradaki laboratuvarlarda geç saatlere kadar deney yaparak geçirdi.

Sancar, bir üniversite gazetesine, çok çalışmasına rağmen “uyum problemi” yaşadığını ifade etmişti. İngilizce ona yabancı bir dildi, Amerikan kültürünün zorlukları vardı. Fakat Sancar yılmadı; biyokimya alanında birlikte çalıştığı eşi Gwen Sancar ile tanıştı ve Chapel Hill’de bulunan Kuzey Carolina Üniversitesi’ne taşınarak, burada profesör olarak çalışmaya başladı.

Aziz Sancar, kariyeri boyunca ABD’deki hayata uyum sağlamanın nasıl bir deneyim olduğunu hiçbir zaman unutmadı. Bu yüzden, 2007 yılında Sancar ve eşi, ‘Aziz ve Gwen Sancar Vakfı’ aracılığıyla “Carolina Türk Evi”ni kurdular. Bir rüya gerçek olmuştu.

Chapel Hill’de bulunan bu Türk Evi, Türk bilim insanları için bir ev, ABD’li öğrenciler için de Türkiye hakkında daha fazla bilgi edinebilecekleri bir yer olma özelliği taşıyor. ABD’deki yaşama uyum sağlamanın ilk evresinde olan öğrenciler için benzer zorlukları deneyimlemiş bir profesörün evinde dört kişilik kiralık yer var. Aziz Sancar, öğrencilerin genellikle ilk yıldan sonra toplumla kaynaşmaya hazır hale geldiğini söylüyor.

Aziz Sancar, Türk Evi ile ilgili hayalini şöyle dile getiriyor: “Teksas’ın Dallas şehrinde uçaktan dışarıya adım attığım gün, kaynaklarımı eninde sonunda böyle bir projeye adayacağıma dair kendime söz vermiştim."

Türk Evi, yeni öğrencilerin uyum sağlamasına destek olmanın yanı sıra, Türk kültürünü de üniversite yerleşkesinin tamamına taşıyor. Kuzey Carolina Üniversitesi (UNC) Türk Öğrenci Birliği’nin eski başkanı Yekta Zülfikar, Sancar çiftinin üniversite yerleşkesindeki etkinliklerin tümüne destek verdiğini belirtiyor.“Fakat en sevdiğim anım, Cumhuriyet Bayramı için düzenlediğimiz bir kutlama etkinliğine dair olan anım.” O gün Türk Evi; Türk tatlıları, enstrümansız (a capella) şarkılar ve sohbet eden öğrencilerin sesleriyle dolmuştu.

Sancar ailesi, akademik yıl boyunca konuşma programlarına, müzik etkinliklerine ve zaman zaman da Türkiye’den tatları kampüse taşıyan yemek derslerine ev sahipliği yapıyor.

Üniversite yılları, yeni kültürel deneyimler yaşamak ve bir akıl hocası bulmak için oldukça iyi bir zamandır. Kim bilir, belki de bir futbol maçında veya okul şenliğinde karşılaşacağınız bir profesör, aslında Nobel Ödülü sahibi olabilir.

Kaynak: Michael Buchanan