Yetişkinler için bile konuşmak ve anlamlandırmak çok zor olsa da artan terör ve saldırılar çocukların dünyasında da soru işaretleri ile birlikte yoğun güvensizlik ve kaygıya sebep olabilmektedir. Uzman Klinik Psikolog & Pedagog Gülşah Öztürk Erten, yaşadığımız dünyada bitmek bilmeyen bu travmatik olaylar ebeveynlerin, çocukları ile bu konuyu paylaşmak zorunda bıraktığını belirtiyor… Peki ama nasıl konuşulmalı?
Terör ve Saldırıların Travmatik Etkileri
Ani ve beklenmedik bir şekilde gelişen, kaygı ve panik yaratan, kişinin yada sevdiklerinin hayatını tehdit eden, yaşanmış ya da yaşanması muhtemel olay ve deneyimler psikolojik travma olarak tanımlanabilir. Kişide kaygı ve korku ile birlikte yoğun çaresizlik ve güvensizlik duygularının yaşanmasına sebep olur.
Çocuklarda yaşla birlikte olayın algılanışı ve verilen tepkiler değişebilir. Okul öncesi dönemde çocuklar anlamlandıramadıkları olayları ebeveynlerinin davranışları ve onların bakış açısıyla değerlendirirler. Dolayısı ile yetişkinlerin verdikleri tepkiler ve ruh halleri çocuğun algısında doğrudan etkilidir. Okul dönemindeki çocuklar ise ailelerin yanında olayın konuşulmamasına karşılık arkadaşları ve çevresinde olan konuşmalardan olayı duyabilmektedir. Bunun sonucunda daha yoğun kaygı ve güvensizlik yaşayabilmektedirler.
Ailelere Tavsiyeler
Çocukların ilk ihtiyaç duydukları şey güven duygusunu yaşamaktır. Güven duygusunu yaşayacakları yer ailelerinin yanıdır. Aileler çocukları ile birlikte kaliteli zaman geçirmeyi bu dönemde ihmal etmemelidir. Çocuklarının mümkün olduğunca düzenleri değiştirilmemeli ve ailecek yapılan etkinliklere devam edilmelidir. “Bana ihtiyaç duyduğun her zaman yanında olacağım” duygusu verilmelidir.
Yapılacak konuşmadan önce çocuğun ne bildiğini öğrenmek faydalı olacaktır. Televizyon ya da çevreden herhangi bir şey duymamış bile olsalar ailelerin htikleri öfke ya da umutsuzluk gibi duygular çocuklar tarafından fark edilmiş olabilir. Böyle bir durumda olayın detayı verilmek yerine ailenin yaşadığı duyguların sebebi kısaca açıklanabilir.
Çocukların duygularını adlandırmaları ve konuşmaları teşvik edilmelidir. Henüz yaşadığı korku ve endişeyi adlandıramayacak yaşta olan çocukların oyunları ve çizimlerinde farklılık görülebilir. Onların yaşadıkları duygular ebeveynler tarafından isimlendirilmeli ve bu duygulara karşı yapılabilecekler konuşulmalıdır.
Çocukların sordukları sorular dikkatli dinlenilmeli ve yaş seviyesine göre açıklayıcı bilgiler verilmelidir. Okul öncesi dönemdeki çocuklarda en çok karşılaşılan sorulardan biri de neden bu olayların olduğu sorusudur? Onlara her insanın farklı düşünceleri olabileceği, farklı şeyleri sevebileceği anlatılabilir. Mavi renk sevenlerin olabileceği gibi pembe renk sevenlerinde olacağı dünyanın farklılıklarla güzel olduğu mesajı verilebilir. Sorunlarımızı şiddetle çözmenin yanlışlığı üzerine konuşulabilir. Bu şekilde yanlış davranan kötü insanlar kadar dünyada iyi insanların da olduğu vurgulanmalıdır.
Çocukların yaşanılanları reddetmesini beklemek yerine gerçekliği anlatabilmek gerekir. Bunun için nasıl önlemler alındığı ve kendilerinin nelere dikkat edeceği konuşulmalıdır.
Son olarak çocukların geleceğe karşı umutlarını korumaları sağlanmalıdır. Tüm olumsuzluklara rağmen gelecekte kendilerini bekleyen güzel günler için hedef ve amaçlar koyması için teşvik edilmelidir.