“ Çok ciddi ekonomik hüsranlarla karışılacağız…1
Necdet Buluz
Yüksek enflasyon ve getirdiği pahalılık her sektörü sıkıntıya sokuyor. Oteller de bundan nasibini aldı.
Rixos Hotels Yönetim Kurulu Başkanı Fettah Tamince, koronavirüs salgınının sektöre etkileri ile ilgili değerlendirmelerde bulundu. TourismToday’in Instagram yayınına katılan Fettah Tamince dünyanın önümüzdeki 6 ay veya bir yıl boyunca eski yaşantımıza dönmek için neler yapılması gerektiğini tartışacağını söyledi.
Koronavirüs salgınının en büyük boyutunun ekonomi üzerinde 10 yıllarca sürecek etkileri olduğunu belirten Tamince, ‘’Ülkeler şu ana kadar piyasalara 10 trilyon dolar para aktardı ama piyasalar hala düzelmedi. Koronavirüs sonrası yeni dünya, yeni süreç ve yeni tespitler bu ekonomik gidişata göre şekillenecek. Ne 2020 ne de 2021 2019 gibi olmayacak. Önümüzdeki aylar çok ciddi ekonomik hüsranlarla karşılaşacağız. Ekonomik sorunlar şu anda başladı ve daha da büyüyecek.’’ diye konuştu.
Sezonun ne zaman başlayacağı, otellerin ne zaman operasyona başlayacağı şeklindeki soruya da yanıt veren Fettah Tamince, ‘’Salgında dünya şu anda ikinci evrede bulunuyor. Her ülke kendi içinde mahalleleri, okulları, şehirleri ve ülkeler arası ulaşımın nasıl açılacağını konuşuyor. Mayıs ayının sonuna doğru ülkeler arası hava ulaşımının açılması konuşulmaya başlanacak. Haziran ayıyla birlikte de sınırlı da olsa hava ulaşımının açılacağını düşünüyorum. Elbette trafik çok yoğun olmayacak. Haziran ayından itibaren sürekli açılan yeni hatları duymaya ve otelleri de açmaya başlayacağız.’’ diye konuştu.
Pandeminin biteceğini kimsenin söylemediğini, insanlığın bu virüsle yaşayacağını söyleyen Fettah Tamince, ‘’Maske mi kullanacağız, uçaklar tek koltuk mu yoksa çift koltuk mu olacak, gibi konular konuşulacak. Kimse hemen eski hayatımıza dönelim demeyecek. Ülkeler bu ve benzeri salgınlara karşı alt yapılarını geliştirecek, bir yandan da yapay zeka insanların hayatına daha fazla girecek. Havalimanlarında çipli pasaportlar, aşı, yüz tanıma vb devreye girecek. Bu da insanlığın tanıştığı yeni bir aşama olacak. Bu datalar kimin eline geçecek, insanları ve dünyayı nasıl yönetecekler... Bu da pandeminin bize hediyesi olacak.
Koronavirüs sonrası otellerde her şey dahil sisteminin kalkıp kalkmayacağı şeklindeki soruya ise Tamince, ‘’Yeni dünya derken seviyeyi o kadar da düşürmeyelim. Beş yıldızlı otellerde hijyen standartları zaten maksimumda. Salgın neden otellerde değil de kruvaziyer gemilerinde başladı? Büfeleri tartışmaya açarsanız başka sorular da çıkar ortaya. O bardağı kim doldurdu, getirirken kimin eli değdi, nerelere temas etti...? Bu sorular uzar gider. Konu hijyen olduğunda, korona haricinde o kadar fazla virüs var ki...’’ yanıtını verdi.
Rixos Hotels’in ciddi sayıda istihdam sorumluluğunun olduğunu ifade eden Tamince, ‘’Kadrolu çalışanlarımızın istihdamı devam ediyor. Bir yandan da devletin getirdiği destekler var. Askıda bulunan çalışanlar için de bir düzenleme üzerinde çalışıldığını biliyoruz. Tamam devlet versin istihdam sağlayalım ama devletlerin kaynağı da sınırsız değil. AB ülkelerinin kaynakları bile sınırsız değil.’ Hiçbir ülkenin dünyadan soyutlanarak yaşama şansı yok. Bu nedenle hava ulaşımı başlayacak, gecikmeli başlayacak ama başlayacak ve sınırlı olarak başlayacak. İş seyahatleri azalacak. Bu evde kalma süreci, iş görüşmelerini internete taşıdı. İnsanlar artık iş seyahati için 3 saatliğine Frankfurt’a gitmeyecek. Ama öte yandan plaj turizmi daha da büyüyecek. Moskova’ya, Almanya’a 40 dereceyi ve denizi götürmediğiniz sürece oralardan insanlar gelmeye devam edecekler. Türkiye’ye 3 yerden para giriyor; bir yan sanayi ihracatı, iki turizm, üç yurt dışındaki inşaat işleri. Bu alanları nasıl daha geliştirebiliriz diye düşünmeliyiz. Koronadan daha tehlikeli olan şey umutsuzluk. Korona öldürür, umutsuzluk süründürür. Tur operatörlerine destek verilmeli. Ben her krizde tur operatörlerinin yanlarında oldum. Türk turizminin bu hale gelmesinde en büyük rol tur operatörlerinin. Bu nedenle devlet tur operatörlerine stratejik olarak bakmalı ve destek olmalı. Ancak şunu da söylemeliyim. Onlar da her dala atlamamalı. Ben onlara bunu kriz öncesinde de söyledim.