Filistinli bir şair Mourid Barghouti
Nesrin Aykaç
"Karşılaştığımızda söylemelisin, ömrün boyunca neden benden kaçtığını?
Ne zaman dokunmaya çalışsam, gizlendin sen.
Sanki aramızda beliren korkunç bir kapı vardı.
Sanki anahtarlarım paslanmış veya körelmişti.
…
Duracağım yanında dimdik
Kaldıracağım sol elini daha yükseklere
Akan gözyaşlarımı bırakacağım
Gülüşüme dokunana kadar
Sadece… Sana kavuşursam Ey özgürlük!"
Mourid Barghoti Filistinli bir şair, direnişin ve özgürlüğün şairi. Ülkesinin maruz kaldığı İsrail zulmüne karşı yazdığı şiirlerle halkının özgürlük mücadelesini desteklemiş, Filistin halkının sesini dünyaya duyurmuş bir şair. Sürgün bulunduğu ülkelerde Filistin Kurtuluş örgütü temsilciliği yapmış yürekli bir kişi.
İlginç bir hayat hikâyesi var şairin, henüz İsrail devlet kurulmadan önce 1944 yılında Deyr Gassâna'da doğmuş. Dört çocuklu aile çocukların daha iyi eğitim alabilmesi için Ramallah'a taşınmış. Ramallah tarihte 400 yıl Osmanlı İmparatorluğu'nun egemenliğinde kalması ile de bilinir. Çokkültürlü bir şehirdir Ramallah. Lise eğitimini burada tamamlayan şairin edebiyat serüvenindeki başarısına Ramallah'ta büyümesinin katkısı olduğu söylenir.
1967 yılında üniversite eğitimi için gittiği Mısır, Kahire'den memleketine dönememiş ve sürgün hayatı öyle başlamış. Oturma izni alamayan şair bir müddet Kuveyt'te yaşamak zorunda kalmış ve orada geçimini sağlamak için İngilizce öğretmenliği yapmıştır. 1970'ten sonra tekrar Mısır'a döndükten sonra aynı üniversiteden bir arkadaşıyla evlenmiş,1977 yılında bir çocukları olmuştur.
Kahire'de hukuk fakültesi öğrencilerine İngilizce öğretmeye devam eder geçimini sağlamak için, bir yandan da Mısır yayın kuruluşuna bağlı olan Filistin radyosunda haber bültenleri sunar.
Siyasi nedenlerle Kahire'den de sürgün edilen şairin bir müddet Bağdat, Beyrut, Budapeşte, Amman gibi şehirlerde devam eden sürgün hayatı boyunca asla mücadeleden vazgeçmediğini ve ancak 1995 yılında Kahire'ye dönebildiğini öğreniyoruz.
Hayatının en unutulmaz olayı bir kitabına isim olmuştur Barghoti'nin. Kitabın adı "Ramallah’ı gördüm"… Otuz yıl sonra Ramallah'a dönüşünü ve iki hafta süren Filistin ziyaretini anlatır bu kitapta. Kitapta tematik olarak geri dönüşün verdiği duygusallığı, aidiyet duygusunu, memleket hasreti anlatırken bir yandan da mültecilerin yaşadıkları ekonomik ve sosyal kültürel sıkıntıları, Filistin halkının acılarını, travmalarını anlatır.
Kitap Mısır'da Necip Mahfuz edebiyatı ödülünü almıştır. Kitap Türkiye'de de yayınlanmıştır.
Mourid Barghoti 2021 yılında Ürdün'ün başkenti Amman'da hayatını kaybetmiştir.
Son zamanlarda İsrail zulmünün artmasının sonucu şair Türk okurları arasında ilgi çekiyor. Şiirleri etkinliklerde okunuyor, sosyal medyada sık sık karşıma çıkıyor. Bir şiiri herkesin doğal bir şekilde ölme hakkını hatırlatıyor oysa bugün Filistin‘de savaş nedeniyle bombardıman ile ölen insan sayısı ne yazıktır ki 32 bini aştı.(BBC) Öldürülen çocuk sayısı dünyada diğer nedenlerle ölen çocuk sayısını geçiyor (BM). İnsanlık suçu soykırım devam ediyor.
İşte o şiir.
O da iyidir
Yataklarımızda ölmek de iyidir
temiz bir yastıkta
ve arkadaşlarımızın arasında.
Bir kez olsun
ellerimiz göğsümüze kapanmış,
boş ve solgun,
çiziksiz, zincirsiz, bantsız
ve belgesiz ölmek iyidir.
Temiz bir ölümle ölmek iyidir,
gömleğimizde deliksiz
ve kaburgalarımızda delilsiz.
Yanağımızın altında kaldırım taşı değil, beyaz bir yastıkla,
ellerimiz sevdiklerimizin elleri arasında,
çaresiz doktorlar ve hemşireler etrafımızda,
arkamızda zarif bir vedadan başka hiçbir şey bırakmadan,
tarihe aldırmadan,
dünyayı öylece bırakarak,
bir gün bir başkası onu değiştirir diye umarak
ölmek iyidir.
Mourid Barghouti
*Şiiri İngilizceden Türkçeye Çev. Zeynep Nur Ayanoğlu (2021)
NESRİN AYKAÇ-MARDİN
Gazze'de öldürüldüğü bildirilen çocuk sayısı, son 4 yılda savaşlarda öldürülen çocuk sayısından fazla
Gazze'de öldürüldüğü bildirilen çocuk sayısı, son 4 yılda savaşlarda öldürülen çocuk sayısından fazla
