MARDİN OTOBÜSCÜLÜK TARİHİNDEN BİR KESİT

.MARDİN OTOBÜSCÜLÜK TARİHİNDEN BİR KESİT

27/06/2017 Tarihinde Babam Hacı Sadık AYANOĞLU’ndan şifahi olarak dinlediklerimden özet bilgiler.

Hacı Sadık Ayanoğlu,1953 Yılında Amcaları Hacı A.Rahman ve Emin il-paşavatın yanında Şavurlu (Cherollet) marka 1947 modelli araç ile kamyonculuğa başladı.

Beraberinde Ziya İl-Paşavat ve Circis Fino (asıl adı A.Vahap’tır daha sonra Müslüman olmuştur.) ile birlikte çalıştılar.

Ziya il-Paşavat ile 1 yıl çalışıp 1954 yılının 4. Ayında ehliyeti alıp şoförlüğe fiilen başladı.

Belediyeden aldığı ehliyet 239 numara olup cumhuriyet sonrası Mardinde 239. Şoför olarak kayıtlara geçmiştir. O zaman Trafik Şube Müdürlüğü ehliyet vermiyordu. Belediye’den ehliyeti almıştı.

1953’ten 1968 yılına kadar kamyonculuk yaptı.

16 yıl süresince Şavurlu, Deseto (1948 Amerikan model)

Avistin Moris (İngiliz 1960 Model)

Thomas (Tames 1962 İngiliz Model) kamyonları kullanmıştır.

Şavurli Kamyonu 9.000 TL’ye, Deseto’yu 26.0000 TL’ye,

Morris ‘i 36.000 TL’ye,

Thames’i 72.000TL’ye almışlardı.

Kamyonculukta sebze, kum, tuz, şeker vs gibi yükün taşımacılığını yapıyorlardı.

Mardin il geneli ve köylere yük taşıdıkları gibi Antep, Adana, İstanbul’a da yük taşıyorlardı.

Mardin’den İstanbul’a yumurta götürülüp dönüşte ambar yükü taşıyorlardı.

1968 yılında’da Otobüs sektörüne geçti.

Anter otobüsü (1968 Model Amerikan) 50.000 TL Peşin, 5.000 TL taksitle olmak üzere toplamda 250.000 TL’ye almışlardı.

Sadi (İl-sakat) Evrensel ile almış oldukları bu otobüs, 37 kişilik olup; Mardin-Antep-Ankara-Adana, İstanbul-izmir hatlarında çalışıyordu. Yedek şoförü Hasan Meraler (İbin Hacı Hasan Fettah) ve İsmet olup (Şoför güzel Abit kardeşi) beraber yol katetmişlerdir.

1973-1975 yılları arası Lübnan’da bulunan Mardinli hemşerilerin oraya yerleşmesi ve yoğun gidiş gelişleri nedeniyle, Mardin-Beyrut arası çalışmaya başladılar.

Lübnan’nın başkenti Beyrutta o dönem yoğun Mardinli nüfusu yaşıyordu.

Anter model Otobüs 1974 yılına kadar kendilerinde kaldı ve 1974’te yeni model Man Otobüs aldılar daha sonra akabinde 1975’te Bussinng marka (Amerikan 1970 Model) otobüsü aldılar.

1976’da 0302 Model tarihi ve efsane Mersedes otobüsü aldılar. Bu ortaklıklarda hep Sadi il-Sakat (Evrensel) ile ortaklık devam etti.

0302 Mersedes Marka Otobüsü o günkü para ile 1.150.000.000 TL’ye alındı. 1976’dan 1982’ye kadar bu otobüs yanlarında kaldı.

Bağdat-İstanbul-Sofya seferlerine 1976 yılında başlayıp, 1990 yılına kadar bu güzergahta yoğun olarak çalıştılar.

1983 yılında Hacı Muammer Noyan (Beyt Acem İsmail) ile yeni 0302 Mersedes Otobüs alınarak ortak bununla devam etti. 1988 yılında bu sefer bu araç 0302 V6 modeli ile takas edildi.

V6 160 Milyon TL ye alındı ve bu otobüs 1990 yılına kadar yanlarında kaldı.

1990 yılında yeni model 0303 Otobüs (600 Milyon TL ye) alındı ve 1993 yılına kadar bu otobüs yanlarında kaldı. 1994 yılında yine 0303 model otobüs alındı. (1 Milyar 150 Milyon TL ye alındı.) 1997 ye kadar bu araba yanlarında kaldı.

1997 ylında 0403 model otobüs alındı. 2000 yılına kadar bu araba yanlarında kaldı ve 2000 yılında Safir-Japon marka otobüs alındı ve 2003 yılına kadar bu araba İle otobüs işletmesine devam ettiler.

1955 Yılında Mardinde ilk otobüs şirketi OVA-Otobüs şirketi olarak kuruldu. Sahipleri Halil TÜFEKÇİOĞLU (BEYT İL KINDAĞLİ) ve Süleyman ATMACA Soyisimli (Beyt Sülo Zeyno’lardan) hemşerilerimizdir.

Ova Otobüs şirketi 1960 yılına kadar devam etti ve bu tarihte itibaren ÖZ-OVA ve OVA-Otobüs firmaları olarak ikiye ayrıldılar. Daha sonra Tüfekçioğlu Firması kuruldu.

1966 yılında Başaran Uğur Turizm firması kuruldu.

BARAN-Otobüs şirketi de 1960’larda kuruldu ve Cizre-Mardin olarak çalışmaya başladı. Sahipleri Mustafa BARAN, Edip BARAN ve Hafız BARAN’dı. Baran Otobüs şirketi 1975 yılına kadar devam etti daha sonra Başaran Uğur Turizm firmasına katıldı. Başaran Uğur Turizm firmasının sahibi Sadi İl-Sakat (Evrensel) di.

Mardin-Birlik Otobüs firması işletmesi de bulunmaktaydı. Sahipleri; Hüseyin Şeebo, Hacı Araphan (Beyt Olgaç) Kemal İl-Çoço (Öncel) di. Bu şahıslar aynı zamanda bu firmanın ortaklarıydı. 1972 yılından 1975 yılına kadar bu işletme devam etti ve daha sonra Başaran Uğur Turizme katıldı.

1975’ten 1978 yılına kadar Bağdat-İstanbul-Sofya seferleri devam ederken bütün şirketler bir araya gelerek Mardin-Seyahat olarak birleştiler. Fakat 1978 yılında Tüfekçioğlu grubu kendisi bu şirketten ayırlarak kendi firmasını kurunca bu sefer Başaran Uğur Turizm yeniden kuruldu ve faaliyetlerine başladı.

Hacı Seyfo Çare, Scanıa ve Bussing iki otobüsü ile Öz-Ova firmasında faaliyetlerine devam etti.

1983 yılında Öz Mar-tur otobüs şirketi kuruldu ve 1990 yılına kadar devam etti. Bu ara Tüfekçioğlu, Başaran-Uğur ve Doğu-Tur diye otobüs şirketleri de vardı. 1990 yılında hepsi Zümrüt adlı şirket ile birleştiler.

Zümrüt otobüs şirketi 1993 yılında tekrar fesih edilerek bu sefer; Doğu-Ses ve Mar-Soy olarak ikiye bölündü.

İlçelerde de Midyat-Güneydoğu Seyahat, Haşimoğlu, Ak Turizm, Ömerli Birlik, Habur Tur, Öz Habur-Tur, Cizre-İtimat, Cizre Nuh İtimat, Kızıltepe Ekspres, Mardin Seyahat, şeklinde günümüze kadar devam eden firmalarda otobüsçülük sektöründe faaliyet gösterdi.

Mardin’in eski şoförlerinden;

Hacı Haki (Beyt il Haki) İzzi-il Tepe, Ali İl-Musiki, Münir Gülle, Münir İi-Dehin, Münir Olgaç, Faysal Karakaş, Hıdır Nicme, İzzi Altıparmak, Ata İl Zavii, H.Hakim, Güzel Abit, Ahmet Çelke, Cemal Celke, Külli Mahmut, Topal Ahme, Herkül Ziya, Immar Meme (Hacı Ömer), Hasan Meral, Hacı Şeyhmus Çetinkaya, Hacı Hakkı Aydın, Murtaza Meral, Necat İl Kammor, Adil Nazo Şimdi, H.Nusret Mungan, Hacı Ahmet Kerelti,Hacı Nezir Akçakoca, Hacı Beşir Akçakoca, Hacı Sait Akçakoca, Hacı Cemal Akçakoca, H.Sadık Metto, H.Edip Mungan (Bibe) İbrahim İl Şebeke, Hacı Mehmet Kerelti, Mahmut Kerelti, Hıdır Saburo, Milyon-u Nif, Nezir-İl Aks, Suphi il Dergefe, Hacı Hasan Altundağ, Suphi ve Şeyhmus Altundağ, Kemal İl-Çoço, Zeki-İl Fişek, Faysal il-Tereşkof, Veysi Kasıme, Veysi Kahfuro, Hacı Zeki Olgaç, Zeyni Derike, Sılah Derike, Hacı Memik Derike, Mehmet Derike, Şeyhe Zeroke, Nezir Zeroke, Hıdır Kasıme, Abit İl-kebedi, Mahmude Gevre, Ata il Zavve, Hac Vasfi, H.Şakir Noyan (Acem İsmail), H.Necat il Paşavat, H.Cemil Irkılata, H.Suphi Irkılata, Servet Ilgata, Haydar Musiki, Sırri Musiki, Aziz Musiki, Sılah Sait, Hacı Talip il-Bahır, Cemal-Karo, Şeyhmus İbin-Rahe, Munip İl-Şef, Kemal Hamre, Hacı Beşir Izmenn (mungan) , Hacı Mesut mungan, Hacı Sıraç Mungan, Ata Basle (Udun) Hacı Hamza Olğaç, Hacı Avni Horê, Hacı Imhammed Hore, Hacı Cemil Munğan,

Hacı Hiko, Hacı Nuri Bubo, Hacı Bubo, Hacı Nuri Tilhurik, Hacı Silaho Tilhurik,

Hacı Suphi Qarê, Keleş,Hacı Imhammed Musiki,Hacı Kazım Duyan,Hacı Felemez Oran,Hacı Kadri Oran,Abdulvahap Oran, H. Beşir Hamre

Abdulaziz Oran, Hacı Mahmut Allê,

Şeyhmus Keke, Hacı Beşir Il dayşi,Hacı Şeyhmus Altındağ,Hacı Muammar, Hacı Fehmi Hac Ferho, Hacı Beşir Hac Ferho,Hacı Selahhiddin İl Hoce, H.Vahit Alike, Veysi Gülle, H. Veysi Ayanoğlu ve daha sayamadığımız kaptanlar.

H.Hakim 1978 yılında Ankara’da geçirdiği kazada vefa etti.

H.Ata İl Zavii’ da Urfa yolunda geçirdiği kazada 1977 de vefat etti.

Veysi Kasıme 1972 Konya’da kazada vefat eti.

H.Veysi Ayanoğlu 1987 yılında Toroslarda ki kazada vefat etti.

H. Vahit Alike Mardin cezaevi altında geçirdiği kazada vefat etti.

Veysi Gülle Osmaniye taraflarında geçirdiği kazada vefat etti.

Vefat edenlere Allah’tan rahmet, sağ olanlara sıhhat afiyet dileriz.

Av. Mehmet Beşir Ayanoğlu