Mutfaklardaki yangın büyüyor…
Necdet Buluz
Yaşanan enflasyon ve getirdiği pahalılıktan mutfaklardaki yangın büyüyor. Millet karnını doyurma mücadelesinde. Gıdaya ödenen para katlanıyor. Yapılan bir hesaplamaya göre Haziran 2020'den bu yana her ay, yani aralıksız olarak 51 aydır bir önceki aya göre artıyor. Bu 51 aylık dönemde gıda fiyatları 13 katına çıkmış bulunuyor.
Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu Ar-Ge birimi KAMUAR'ın fiyatlarını Ankara'daki marketlerden derlediği ve halkın en fazla tükettiği 64 temel gıda maddesinden oluşan bir gıda sepetini esas alarak hazırladığı gıda fiyatları endeksinin Ağustos 2024 sonuçları açıklandı.
Halkın enflasyonu olarak da nitelendirilen gıda fiyatları kesintisiz olarak artmaya devam ediyor. Son 51 aydır aralıksız yükselen gıda fiyatlarında Ağustos'ta bir önceki aya göre yüzde 1.8 oranında artış yaşandı.
Yılın ilk sekiz aylık döneminde yüzde 36.6'ya kadar çıkan gıda fiyatlarındaki yıllık artış ise yüzde 67.5 olarak gerçekleşti. Yıllık fiyat artışında önceki aylara göre yaşanan gerileme, fiyatların ucuzladığı anlamına gelmiyor, bu fiyat artış hızının geçen yılın aynı göre yavaşlamış olmasından kaynaklanıyor. Geçen yıl Ağustos ayında 547 liraya alınabilen bir gıda sepeti için bu yıl 916 lira ödemek gerekti.
KAMUAR açıklamasında şu görüşlere yer verildi:
"İktidarın daha sonra 'akıl dışı ilan ettiği' yanlış ekonomik politikaların tetiklediği yüksek enflasyon sürecinin en ağır faturasını gıda fiyatları yüzünden yoksullar ödemeye devam ediyor. Yoksullar bu faturayı sadece gıdaya daha fazla para ayırarak değil, gıdaya daha fazla para ayırabilmek için, eğitim, sağlık ve benzeri diğer gereksinimleri için harcamalarını kısarak hayatlarından ödüyor. Türkiye'nin, iktidar eliyle bu yanlış politikalarla yıllarca sürecek bugünkü enflasyon sarmalına sürüklendiği Eylül 2021'den bu yana gıda fiyatları yüzde 816 oranında arttı. Diğer bir ifadeyle Eylül 2021'de 100 liraya satın alınan bir gıda sepeti için vatandaşlar bu yıl Ağustos'ta 916 lira ödemek zorunda kaldılar. Aynı dönemde, kamu çalışanlarının ücretlerinde ise yüzde 780 oranında artış yaşandı. Diğer bir ifadeyle Eylül 2021'de 100 lira olan ortalama kamu çalışanının ücreti Temmuz 2024'te 880 lira olabildi. Kamu çalışanlarının ücretlerindeki artış gıda fiyatlarındaki artışı bile karşılamaya yetmedi. Kamu çalışanlarının ücretlerinin alım gücü gıda fiyatlarına karşı reel olarak azaldı. Kamu çalışanlarının ücretleri altı ayda bir artırıldığı için bu reel azalma önümüzdeki aylarda artarak devam edecek. Birleşik Kamu-İş'in gıda fiyatları endeksi Haziran 2020'den bu yana her ay, yani aralıksız olarak 51 aydır bir önceki aya göre artıyor. Bu 51 aylık dönemde gıda fiyatları 13 katına çıktı."
Bu yıl Ağustosta, ekmek-pirinç-un-bulgur fiyatları önceki aya göre ortalama yüzde 0.2 oranında artarken, et ve balık grubunda fiyatlar yüzde 0.6 yükseldi. Süt, süt ürünleri ile yumurta grubunda fiyatlar bir önceki aya göre yüzde 0.6 oranında, yağ harcamaları ise yüzde 0.5 oranında zamlandı.
Meyve fiyatlarının yüzde 0.6 oranında arttığı Ağustosta sebze fiyatlarında da bir önceki aya göre ortalama yüzde 5.4 oranında yükseldi.
Gıda fiyatlarında bu yılın ilk sekiz aylık döneminde ise toplam yüzde 36.6 oranında artış gerçekleşti. Bu dönemde ekmek-pirinç-un-bulgur-makarna fiyatları yüzde 29.8, et-balık harcamaları yüzde 31.6, süt, süt ürünleri ve yumurta fiyatları yüzde 20.9, yağ fiyatları yüzde 28.5, meyve fiyatları yüzde 64.7, sebze fiyatları yüzde 71.7, bakliyat fiyatları yüzde 21.7 yükseldi. Bu yıl Ağustos ayında geçen yılın aynı ayına göre ekmek, un, bulgur, makarna fiyatlarında yüzde 43.3, et-balık fiyatlarında 60.2, süt ve süt ürünleri ile yumurta fiyatlarında yüzde 45.8 oranlarında artış oldu. Bir yıl öncesine göre yağ fiyatları yüzde 55.5 oranında arttı. Meyve fiyatları yüzde 61.5, sebze fiyatları ise yüzde 183.6 oranında artış gösterdi.